Rijke leeromgeving

Terug naar Achtergronden  

Rijke leeromgeving1
met speels en onderzoekend leren als voedingsbodem

Sol biedt inspiratie voor een rijke leeromgeving waarin speels en onderzoekend leren de toon zet. In zo’n leeromgeving volgen leerlingen en leraren het spoor van de Homo Ludens2 en vallen spel en onderzoek samen. Onderwijs komt erin naar voren als topsport, met leraren als toptrainers. Hun trainingen bevatten de juiste mix van oefenen en experimenteren, van discipline en creativiteit. Dat leidt tot speels en onderzoekend leren op het scherp van de snede, zowel voor leerlingen als (aanstaande) leraren.

De rijkdom van een door sol geïnspireerde leeromgeving zit vooral in de mogelijkheid voor leerlingen en leraren om het beste in zichzelf en in anderen naar boven te halen. Dat komt door de combinatie van de spelende mens met topsport. Die benadering leidt tot een ludiek soort prestatiegerichtheid die van binnenuit komt en daarmee intrinsiek van aard is.

‘Stel je eens voor dat je  € 1.000.000 tot je beschikking hebt die je mag besteden aan onze buurt. Waaraan ga jij dat geld dan besteden?’

Uit: ‘Thema’s en taal, voor de bovenbouw’ van Bea Pompert

Ga op zoek naar plekken van je lijf waar je jouw hartslag goed te pakken kunt krijgen.
Bedenk een manier om de hartslag te meten.
Bedenk een experiment waarbij je hartslag van belang is en voer het experiment uit.

 

Voor het begrip ‘leeromgeving’ wordt de omschrijving aangehouden van Boekaerts en Simons3 (blz. 4): “De in de omgeving van de leerling getroffen maatregelen en condities die erop gericht zijn het leren te bevorderen.”

Voor de sol-omgeving vormt de probleemgerichtheid van de activiteiten een doorslaggevende conditie. In Probleemgericht onderwijs wordt daar op ingegaan. Een van de conclusies in die tekst is dat echte problemen opgelost worden via ‘onderzoek’ en op basis van een onderzoekgerichte houding (blz. 7).
In Op zoek naar onderzoek van kinderen gaan we na wat daar voor kinderen onder verstaan kan worden.

Maatregelen en condities komen voort uit opvattingen over leren en onderwijzen (onderwijsvisie) en, vaak onbewust, uit een bepaald mensbeeld dat daar weer aan ten grondslag ligt. In Onderwijs als topsport wordt de onderwijsvisie gepresenteerd die de ondergrond vormt van de sol-omgeving en in Mensbeeld achter sol het achterliggende mensbeeld.

 


Een bijzondere conditie van een sol-omgeving: het lichte doolhofkarakter.

In een rijke leeromgeving is het goed toeven en je wordt er een stuk wijzer. Je vindt er niet alleen antwoord op vragen maar waarschijnlijk hou je er ook nieuwe vragen aan over. Dat laatste wordt bij een sol-omgeving gestimuleerd door het lichte doolhofkarakter. Hopelijk verdwaal je er wel eens een keer en stuit je op verrassende zaken.

Van digitale leeromgevingen met een licht doolhofkarakter zijn prachtige voorbeelden voorhanden. Wikipedia is er een van:
Sla even een zijpad in via http://nl.wikipedia.org  en de zoekterm ‘doolhof’ .

Op het gebied van Rekenen/Wiskunde is misschien het Rekenweb wel de mooiste:
Volg de route:  www.fisme.science.uu.nl/rekenweb  →  leraren  →  rekenmatrix  →  doolhof.

Als je een passie hebt voor getallen, dwaal dan een tijdje rond in de site van Gérard Villemin.

En waar zal het volgende pad toe leiden? :   www.encyclopedoe.nl  →  d  →  doolhof  →  tegels.

 

Verwijzingen:
1 Zie ook Wetenschap en Techniek als rijke leeromgeving.
2 Huizinga, J. (1940).Homo Ludens. Proeve eener bepaling van het spel-element der cultuur. Tjeenk Willink: Haarlem.
3 Boekaerts, Monique & P. Robert-Jan Simons (2003). Leren en instructie. Van Gorcum : Assen.