Lisa Bradenburg
Bij onderzoek van studenten gaat het om activiteiten in de vervolgfase of eindfase van een HBO-studie of universitaire studie. Daarbij is meestal sprake van een duidelijke relatie met de onderwijspraktijk. Dat leidt, alweer meestal, tot vormen van onderzoek zoals praktijkonderzoek en actieonderzoek.
Praktijkonderzoek: Wild breien met groep 8 … Hoe? Door flipping the classroom!
Tijdens het studiejaar 2012 – 2013 heeft pabostudent Elise klein Baltink (Iselinge Hogeschool) vanuit het vakgebied ‘Beeldende Vorming’ een praktijkonderzoek uitgevoerd rond ‘flipping the classroom’. Die instructie-strategie is ingezet bij een streetart-project dat zich toespitst op wildbreien. Elise heeft voor dit project een site ingezet met daarop instructiefilmpjes. De leerlingen hebben daar thuis gebruikt van gemaakt. In de tekst Wild breien met groep 8 worden enkele aspecten van het project en van het praktijkonderzoek aangestipt.
De site is helaas verdampt maar de filmpjes zijn dankzij youtube nog te bekijken: Instructie 1, instructie 2, instructie 3, instructie 4.
Bovendien is er ook nog een heel aardig en eerlijk eindfilmpje.
Onderzoek ‘avant la lettre’
Het onderzoek ‘avant la lettre’ heeft betrekking op het afstudeerproject van een pabostudent (verkorte opleiding). Het project, dat is uitgevoerd in het studiejaar 2002-2003, zou anno 2011 niet misstaan als vooronderzoek van actieonderzoek. Een dergelijk vooronderzoek biedt veel speelruimte voor het opdoen van praktijkervaringen en voor formuleren van mogelijke onderzoeksvragen voor vervolgonderzoek. Het vooronderzoek start vanuit een bepaald onderzoeksonderwerp, in dit geval vanuit het onderwerp ‘spel en ontwikkeling’. De betreffende student heeft zich daarbij al meteen beperkt tot regelspel.
Het Grote Hapspel
Het project heeft geleid tot een tijdschriftartikel dat zich goed leent voor een kleine digitocht met als startpunt het archief van jsw. Gebruik de zoekterm kinderen doen zelf onderzoek of het zoekwoord spel en achterhaal het artikel Hoe speel je het spel? van Annelies Mekel, JSW, 88(5), januari 2004.
Ben je op de zoekpagina’s nog een ander artikel tegengekomen dat je interesse heeft gewekt?
Op weg naar een praktijkvisie
Ook voordat actieonderzoek zijn intrede deed op de pabo, werd door sommige studenten tijdens afstudeerprojecten onderzoeksmatig mooi werk afgeleverd. De student in kwestie volgde de verkorte opleiding en schreef naar aanleiding van haar eindstudie twee artikelen in Willem Bartjens. Uit de artikelen blijkt dat haar afstudeerproject beschouwd kan worden als vooronderzoek waarmee ze op weg gaat naar een persoonlijke visie op onderwijs. Twee citaten die de aanhef vormen van de artikelen, zijn in dit verband veelbetekenend:
November 2002 (tijdens de studie):
“In de laatste fase van mijn opleiding aan de Ipabo heb ik ervoor gekozen om op zoek te gaan naar speelse rekenactiviteiten voor groep 3 en te onderzoeken wat de didactische waarde van deze activiteiten kan zijn.”
Maart 2003 (na de studie):
“Tijdens mijn zoektocht naar speelse rekenactiviteiten voor groep 3 heb ik al heel wat spelvormen uitgeprobeerd. In het algemeen zijn mijn ervaringen positief en heb ik ontdekt dat leerlingen op speelse wijze veel over rekenen en wiskunde kunnen leren. Er is echter één algemeen probleem: de goede werksfeer die ontstaat bij het rekenspel en de actieve houding van de kinderen verdwijnen als sneeuw voor de zon zodra de methodeschriften worden uitgedeeld. Er klinkt gemor in de klas: ‘Bah, gaan we rekenen?!’ Dat de kinderen tijdens het voorgaande rekenspel al volop aan het rekenen zijn geweest, ontgaat ze.
Rekenspelen vormen een zeer waardevolle aanvulling op de methodelessen maar vervangen deze niet. Daar zit voor mij de volgende uitdaging: Hoe verbind ik het enerverende, leerzame rekenspel met het lesgedeelte waarin de methode centraal staat? Kortom, hoe maak ik mijn rekenlessen als geheel speelser?”
Met deze vraag geeft de beginnende leraar vanuit rekenen-wiskunde richting aan de ontwikkeling van haar praktijkvisie. Verbreding naar andere vakken ligt voor de hand, evenals verdieping van het begrip speels naar ludiek.
Verwijzing naar de artikelen en naar informatie over het begrip praktijkvisie:
Oers van, Esther (2006). Aan de basis van schematiseren. Zone, 5(2). 4-7.
Hogeschool van Amsterdam: 12 oktober 2012
Onderzoekend leren:
Pabo-studenten HvA maken en testen lesmateriaal
