Onderzoek, maar dan anders

Floris Oudshoorn

Floris Oudshoorn

Lezingen, publicaties, plekken, projecten, werk van kunstenaars, collecties, ludieke acties, enzovoort,
die een ander licht werpen op onderzoek.

KNAWWetenschap op gevoel is de titel van de jaarrede van Hans Clevers,  president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, gehouden op 27 mei 2013.

In het eerste gedeelte van zijn rede gaat Clevers in op twee complementaire systemen die ons brein hanteert: het intuïtieve systeem en het bewuste systeem. Alleen al dit gedeelte maakt het de moeite waard om de tekst van de voordracht te downloaden. En er is meer! In het slotgedeelte komt de relatie tussen kunst en wetenschap aan bod. Wetenschappers en kunstenaars, zo stelt Clevers, “………….. hebben gemeen dat zij de wereld onderzoeken, zij het met zeer verschillende gereedschappen.” Hij beschouwt wetenschappers en kunstenaars danook als geestverwanten. Zijn bestuur is van plan om binnen de KNAW een Akademie van Kunsten op te richten.

 

Kunst en leren & toeval gezochtConferentie Kunst en leren, 9 november 2011, Utrecht, georganiseerd door Cultuurnetwerk Nederland en TOEVAL GEZOCHT.

  • Keynote: Beeldkracht – inspiratie en houvast, door Robert Dijkgraaf.
  • Keynote: Leren als creatief proces, door Bert van Oers.

Uitgebreide en visuele informatie is te verkrijgen via de afbeelding hiernaast. De tekst van Leren als creatief proces is te downloaden van de site van Bert van Oers.

 

Slinkachu 1

 

 

Het Little People Project van kunstenaar Slinkachu is een voorbeeld van straatkunst die verrast en zorgt voor blikwisseling. Zie het document Straatkunst.

 

 

 

website

Maasvlakte

 

 

Pauline Oltheten laten we via haar werk voor zichzelf spreken. Als introductie hebben we gekozen voor haar studie naar de Maasvlakte en voor haar website.

 

 

 

 

Hans Aarsman gebruikt foto’s om de wereld onder een vergrootglas te leggen en komt daarbij tot verrassende ontdekkingen. Zie het document De Aarsman methode.

aarsman 4

De fotodetective, blz. 41
“Sinds ik als een detective naar foto’s kijk, is een foto voor mij een verzameling feiten die in één beeld zijn samengebracht.”
Ik zie ik zie, blz. 6
“Een foto is een verzameling feiten gezien op een bepaald moment vanaf een bepaald standpunt, meer niet. En toch, ondanks die beperkingen, kan een foto een feitelijke, nuchtere versie van een gebeurtenis geven. Als je goed kijkt. Als je je steeds afvraagt: wat zie ik eigenlijk?”

 

 

Toeval gezocht

 

“Toeval gezocht ziet kinderen als kunstenaars en wetenschappers in de dop en stelt dat hun creativiteit niet alleen de belangrijkste bron vormt maar ook de strategieën van hun leerproces kenmerkt. Kinderen zijn vanaf hun geboorte vol potenties en worden met hun onderzoekende en creatieve capaciteiten van meet af aan gezien als volwaardige cultuurbouwers.”

 

 

 MU Fliplab

“Hoe houd je het bij? Die voortdurende stroom aan nieuwe technologieën, media en tools. En al die nieuwe manieren van creëren, leren en samenwerken die erdoor ontstaan. Een nieuwe generatie ‘digital natives’ (mensen die zijn geboren in het digitale tijdperk) draait zijn hand er niet voor om en experimenteert er gretig op los. Maar hoe zit het met de nieuwsgierige ‘digital immigrant’ en hoe blijft de oudere generatie ingetuned op de wereld van morgen?”

 

 

“MU FlipLab, het nieuwe educatieve programma van MU, zoekt het antwoord op deze vragen door de boel op z’n kop te zetten. FlipLab is gebaseerd op het idee van de ‘omgekeerde universiteit’, waarbij ouderen van jongeren leren door intensief met ze samen te werken en van dichtbij te zien wat ze doen en hoe ze dingen aanpakken. Door het principe van reverse mentoring toe te passen, leren seniors van juniors, leraren van leerlingen, denkers van doeners, bijvoorbeeld over kunst en creatieve tools. Hierbij ligt de nadruk op het verkennen van nieuwe manieren van leren en het met een frisse blik naar de wereld kijken.”

 

 

 EW 03 06 11 16.20In het Rijksmuseum van Oudheden creëerde kunstenaar Elvira Wersche in drie weken tijd (31 mei – 23 juni, 2011) een veelkleurig mozaïekveld van zand uit alle delen van de wereld. Ze liet zich voor haar kunstwerk van 6×6 meter inspireren door de geometrische motieven en vormen van kunst uit de islamitische wereld. Toeschouwers konden haar werkzaamheden van minuut tot minuut en van dag tot dag volgen tijdens de openingsuren van het museum en via de webcam. De afbeelding laat zien tot hoever het kunstwerk gevorderd was op 3 juni 2011 om 16.20 uur.

 

 RMO

 

Ned fotomuseum

Fotoleren

 

Nederlands Fotomuseum
Foto’s vormen bij veel onderdelen van ‘onderzoek, maar dan anders’ een belangrijk hulpmiddel. Het Nederlands Fotomuseum is daarbij een spin in het web.

 

en een tijd om te spelen

  … EN EEN TIJD OM TE SPELEN is een uitgave van Grafisch Nederland 1978, gemaakt door Teus Kamphorst en Willem van Toorn, met medewerking van Fransje Boehmer. Het centrale thema van het jaarboek is de spelende mens. Door gezamenlijke inspanning van auteurs en vormgevers is het boek een kijkboek met teksten geworden, dat de neerslag vormt van een soort onderzoek naar de plaats van het spel in de samenleving en de vraag in hoeverre onze samenleving nog ruimte laat aan speelsheid.
Citaat uit het afrondende hoofdstuk Spelen Morgen: “Op de daarna volgende bladzijden van dit ‘kijkboek met kanttekeningen’ is het spel uit een aantal invalshoeken bekeken. Er is daarbij niet gestreefd naar volledigheid, noch naar ‘waarheid’ in de zin van uitputtende juistheid. Eerder is het beginsel van de wetenschappelijke complementariteit toegepast: als men een verschijnsel op veel manieren benadert, kan elke benaderingswijze iets van de waarheid aan het licht brengen.”

 Tangram Jerry Slocum

Het boek Tangram van Jerry Slocum is het resultaat van intensief en zorgvuldig bronnenonderzoek naar de ware oorsprong en geschiedenis van Tangram. Zie bijvoorbeeld de introductie van hoofdstuk VI, waarin een verantwoording wordt gegeven van de speurtocht naar vroege Tangramboeken.

De lezer krijgt een gedetailleerde, exemplarische inkijk in wereldwijde spelcultuur, in historisch perspectief. Tangram is daarnaast een grondstoffelijk boek met een overzicht van tangrampuzzels uit 9 landen en met een puzzel-cd. Daarmee kan de lezer deel uitmaken van de spelcultus rond de beroemde legpuzzel met zeven stukjes in drie wiskundige vormen.

Ga op zoek naar Virtuel tour of Slocum Puzzle Museum!

 

 Dream City

“Dream City, Irak, werd het vertrekpunt van een onderzoek naar opmerkelijke pretparken en hun bezoekers op uiteenlopende plekken ter wereld. Negen landen bezochten we tussen 2006 en 2010. We reisden van Azië naar Afrika, van Noord- en Zuid-Amerika naar het Midden-Oosten, gingen van democratie naar dictatuur, van ontwikkelingsland naar supermacht, vreedzame samenleving naar (post)-conflictgebied.”

“Was Dream City een uitzondering? Of zouden er overal ter wereld pretparken op soortgelijke, onverwachte plekken te vinden zijn, vroegen we ons af. Hoe vermaken mensen zich in landen waar oorlog, armoede en politieke instabiliteit de dagelijkse realiteit is? Zien pretparken er overal hetzelfde uit? En wat zeggen een pretpark en haar bezoekers over een land?”

Twee citaten uit de epiloog van Dream City, een documentair foto-reportage boek van Anoek Steketee (fotografie) en Eefje Blankevoort (tekst), uitgegeven in 2011 door ‘Kehrer Verlag’, Heidelberg/Berlin.
Via youtube kan door het boek gebladerd worden.

 

Opperlans 48 kb

“De taal waarop het onderzoek is gericht, is het Nederlands; de bestudering van de ongewone kenmerken ervan levert een boven- of onderlaag van het Nederlands op.”

“Wie dit boek achter elkaar uit leest, zal weken nodig hebben om het Opperlans weer te ontwennen en dus weer gewoon Nederlands te lezen. Hij heeft geleerd andere vragen aan een woord en een zin te stellen. Ik ken geen boek waar je zo in alle opzichten op je tellen moet passen.”

“Een karakteristieke nieuwe ontdekking staat op pagina sl en gaat over de ‘loopletter’.Het stuk heeft de voor het boek typische verloop van eenvoudig naar ingewikkeld, want de mogelijkheden blijken altijd groter. Dit is het eenvoudige begin, de leer waaruit we enkele levensgewoonten van de letter kunnen gaan aflezen: ‘Een loopletter is een letter van een woord die in dat woord aan het lopen slaat en dan weer een nieuw woord oplevert. Om maar direct met een voorbeeld van s als loopletter te beginnen: sneu is een woord, en als we de s helemaal naar achteren laten lopen, dan krijgen we neus.”

Drie citaten uit de bespreking door Kees Fens van het boek Opperlans!, in de Volkskrantrubriek Cicero van 15 maart 2002.

 

De zachte atlas van Nederland 2Jan Rothuizen bezoekt plekken in stad, land en wereld. Vragend, luisterend en kijkend, vormt hij zich een gedetailleerd beeld van een plek en legt dat beeld vast in een mozaïek van kleine tekeningen en korte teksten, waarin ook getallen opduiken. Het volgende citaat is afkomstig uit de introductie van het project De Zachte Atlas van Nederland.

“Sinds een aantal jaar heb ik met mijn tekeningen een vorm gevonden die mij past. Niet alleen in het werk dat ik maak, maar ook in de manier waarop ik als kunstenaar in deze wereld sta. Het is alsof ik een sleutel heb waarmee ik de meest uiteenlopende deuren kan openen, alles kan vragen wat ik wil.”

Jan Rothuizen tekent zich door museum Boijmans Van Beuningen (arttube).

Stedelijk AR(t): Jan Rothuizen – Portrait (vimeo).

Jan Rothuizen: TEDxRotterdam (youtube).

Jan Rothuizen: website